Dodenherdenking en Bevrijdingsviering in Helmond, WAAR?
In mijn bezigheden om als fotojournalist bijzondere gebeurtenissen vast te leggen en alles wat over die 79 jaren aan historische dingen zijn, hoor en zie je van alles van de mensen die hier in Helmond leven. Zo werd ik, toen ik na de dodenherdenking van 4 mei jl. op route was, aangesproken door Helmonders die bij de bevrijdingsviering in het Hortensiapark aanwezig waren geweest. Zij stelden mij de vraag, omdat zij gezien hadden dat ik er ook bij was, weet jij toevallig waarom de dodenherdenking niet meer bij de Herdenkingskapel gevierd wordt. Die Herdenkingskapel is daar toch in 1995 weer voor opnieuw gebouwd. Hoe zit dat nu eigenlijk? Ik ben er in gedoken en mijn zoektocht heeft het volgende opgeleverd.
Pater Henricus
In 1941 deed pater Henricus de belofte aan God om een veldkapel te bouwen als de Sint Jozefparochie in Helmond gespaard zou blijven van het oorlogsgeweld. De veldkapel werd in 1948 in opdracht van pastoor Van Leeuwen gebouwd. Hij kocht een bosperceel aan de (toenmalige) rand van Helmond om daar een klein heiligdom ter ere van Sint Jozef te plaatsen. Dit werd uiteindelijk de Sint Jozefkapel, aan de Straakvense Heideweg, gelegen aan de rivier De Aa. De gedachteniskapel St. Jozef is een Nederlands oorlogsmonument in Helmond, ter ere van de slachtoffers van het oorlogsgeweld uit de periode 1939-1950, die uit Helmond afkomstig waren. Het originele monument werd onthuld in 1948.
Na verloop van tijd raakte de Sint Jozefkapel aan de Straakvense Heideweg in verval. Uit veiligheidsoverwegingen werd de beeltenis van Sint Jozef uit het kapelletje weggehaald door de gemeente Helmond. Daarna sloopte de gemeente het gebouw in 1982 om plaats te maken voor de nieuwe kanaalomleiding.
Nieuwe Herdenkingskapel
In 1995 werd er door een groep inwoners van Helmond het initiatief genomen om het kapelletje te herbouwen in het Hortensiapark in Helmond. Hierbij waren ook de architect H. van Wetten en aannemer H. Manders. Het gebouw koste ongeveer 250.000 gulden, waarvan 40.000 door de gemeente Helmond werd betaald. De rest werd doormiddel een sponsoring bij elkaar gespaard. .
De replica werd gebouwd door metselaars in opleiding van de Stichting Bouwopleiding Helmond (SBRH). Hierbij werkten ze onder leiding van een leermeester, samen met twee uitvoerders van de originele kapel.
Het bevrijdingsmonument Helmond
De naam zegt het al. Helmond werd op 25 september 1944 bevrijd door Britse soldaten. Ter gelegenheid van de vijftiende herdenking werd een monument opgericht dat werd gemaakt door de beeldhouwer Niels Steenbergen. Hoewel het monument bekend staat als Joris en de Draak wordt hier volgens de beeldhouwer de aartsengel Michaël verbeeld. Op Bevrijdingsdag 25 september 1959, werd het bevrijdingsmonument feestelijk onthuld. Elk jaar hierna, werd dan de bevrijding van de Duitse bezetting in Helmond herdacht. Het bevrijdingsmonument stond aanvankelijk op het Septemberplein, bij de Willem Prinsenstraat. Door de nieuwbouw en herinrichting van die locatie, werd het monument in 2005 verplaatst naar het Hortensiapark aan de Wethouder van Wellaan.
De conclusie is dan ook, dat de dodenherdenking op 4 mei, jaarlijks plaats moet vinden bij de Herdenkingskapel in het Hortensiapark.
De bevrijdingsviering op 25 september, moet dus op feestelijke wijze plaats vinden bij het bevrijdingsmonument van Sint-Joris en de Draak, in het Hortensiapark. Zie hiervoor ook de tekst, op de voet waarop dit beeld staat. De beide locaties zijn in het Hortensiapark gelegen. Doordat er bij de gemeente Helmond ook wisselingen plaats vinden van ambtenaren, die zich met de organisatie van de beide vieringen moeten bezig houden, is dit ook een opsteker.
Tekst en Foto’s, Henk van Dijk
